Carl Menger

Carl Menger (ur. 23. lutego 1840 w Neu-Sandez, Galicja, zm. 27. lutego 1921 w Wiedniu) był austriackim ekonomistą. Jest uważany za pierwszego przedstawiciela austriackiej szkoły ekonomii oraz za twórcę pojęć w dziedzinie wartości i teorii ceny.

W 1867 został doktorem prawa w Krakowie; w 1872 habilitował się w Wiedniu prowadzony przez Lorenza von Steinal; w latach 1879-1903 był profesorem ekonomii i statystyki w Wiedniu; w 1876-78 był nauczycielem księcia Rudolfa. W 1871 opublikował swoją pracę „Zasady teorii politycznej gospodarki”, gdzie pierwszy raz sformułował tezy austriackiej „użyteczności marginalnej”. W książce opisał teorię, że wartość dóbr podlega subiektywnej ocenie swoich ostatnich użytkowników („użyteczność krańcowa”) i jest przez nich ustalana („narzędzie marginalne”). Ta teoria była później systematycznie rozszerzana przez Eugene von Böhm-Bawerka, Friedricha von Wiesera (w zakresie technicznym i społecznym), Ludwiga von Misesa i Friedricha Augusta von Hayeka.

W 1873, mając 33 lata, został powołany na profesora ekonomii na Uniwersytecie w Wiedniu.

W 1883 skończył swoje „Badania nad metodami ekonomicznych nauk społecznych i politycznych”, tzw. „Metodologii austriackiej ekonomii” na Wydziale Historycznym. W pracy tej był wspierany przez swoich uczniów Eugene von Böhm-Bawerka i Friedricha von Wiesera. Praca ta była tak naprawdę narodzinami Austriackiej Szkoły Ekonomii.

Menger był w 1876 nauczycielem i bliskim przyjacielem księcia Rudolfa. W 1878 wspólnie opublikowali radykalnie liberalną polemikę, w której krytykowali austriacką arystokrację. Przyjaźń trwała do samobójstwa Rudolfa w 1889, które nie zostało do końca wyjaśnione.

W latach 90. XIX wieku Menger skoncentrował się w dziedzinie teorii monetarnej.

Z wiekiem u Mengera rósł pesymizm wobec austriackiego, niemieckiego i ogólnie europejskiego systemu edukacji i sytuacji politycznej, przez co zrezygnował z posady nauczyciela i udał się na emeryturę, poświęcając własnej działalności. W 1911 roku był nauczyciele Ludwiga von Misesa, która później kontynuował jego pracę, z wielkimi sukcesami. Jednak przyjaźń ta nie mogła zmniejszyć depresji Mengera. Był on świadkiem epokowych zmian; widział powszechny upadek liberalizmu, wolnego handlu i kapitalizmu; przewidywał rzeczy, których potwierdzeniem był wybuch I wojny światowej. Umarł w 1921 w Wiedniu, prawie całkowicie zignorowany przez opinię publiczną. Został pochowany na największym cmentarzu wiedeńskim (sektor 0, rząd 1, numer 88).

Carl Menger był ojcem znanego matematyka Karla Mengera.