Ayn Rand

Ayn Rand urodziła się w St. Petersburgu w Rosji, 2 lutego 1905. Mając sześć lat nauczyła się czytać, a dwa lata później okryła swojego pierwszego fikcyjnego bohatera, we francuskim magazynie dla dzieci – tym samym uchwyciła powieściowy wzór, który towarzyszył jej przez całe życie. W efekcie już w wieku dziewięciu lat postanowiła, że będzie zajmować się karierą pisarską. W opozycji do mistycyzmu i kolektywizmu rosyjskiej kultury, młoda studentka chciała zostać pisarzem na miarę styl europejski, zwłaszcza po spotkaniu z Viktorem Hugo, twórcą który ją najbardziej zachwycił.

W czasach szkolnych była naocznym świadkiem dwóch rewolucji: rewolucji lutowej, którą poparła i rewolucji bolszewickiej, którą potępiła na samym początku. Aby uniknąć walk jej rodzina przeniosła się na Krym, gdzie ukończyła szkołę średnią. Jednak ostateczne zwycięstwo komunizmu spowodowało całkowitą konfiskatę zdobytego w przemyśle farmaceutycznym majątku jej ojca oraz długotrwałe okresy głodu. Od tej pory marzeniem ambitnej dziewczyna stała się Ameryka. Młoda pisarka o historii Stanów Zjednoczonych nauczyła się w ostatnim roku szkoły i wzięła ją sobie za wzór kraju wolnych ludzi.

Po powrocie z Krymu dostała się na na uniwersytet w Petersburgu, gdzie studiowała filozofię i historią. Kończąc studia w 1924 roku doświadczyła upadku wolności akademickiej i przejęcia uczelni przez komunistycznych bandytów. Życia w komunistycznej rzeczywistości stawało się dla niej coraz bardziej nieznośne, dlatego wysoce doceniała zachodnią kulturę, która była dla niej formą ucieczki. Rand pasjonowała się wiedeńskimi operami oraz zachodnimi filmami i sztukami teatralnymi. Jej długa pasja kinem sprawiła, że w 1924 roku dostała się na Narodowy Instytut Kinematografii, gdzie studiowała scenopisarstwo. Był to czas, kiedy wydała swoje pierwsze publikacje: broszurę o aktorce Poli Negri oraz broszurę zatytułowaną „Hoolywood: American Movie City” (1926).

W 1925 roku uzyskała pozwolenie na wyjazd do krewnych w USA. Chociaż zapewniła władze sowieckie, że jej wizyta będzie krótka, Rand była zdeterminowana, żeby już nigdy nie wracać do Rosji. Do Nowego Jorku przybyła w lutym 1926. Spędziła następne sześć miesięcy u swoich krewnych w Chicago, po czym uzyskała przedłużenie swojej wizy i wyjechała do Hollywood, aby kontynuować karierę jako scenarzystka.

Już w drugim dniu pobytu w Hollywood, Cecil B. DeMille powiedział jej, stoją w bramie prowadzącej do swojego studia, że oprowadzi ją po planie swojego filmu „The Kings of Kings” i da pracę, najpierw jako zajęcie dodatkowe, potem już jako scenarzysta. Rand przyjęła propozycję i podczas swojego drugiego tygodnia pracy w studio poznała aktora Franka O’Connora, z którym pobrała się w 1929 roku. Byli małżeństwem do jego śmierci, pięćdziesiąt lat później.

Po kilkuletnich zmaganiach się z różnymi pisarskimi zadaniami, w tym jednym dla departamentu RKO Radio Picture, Rand sprzedała swój pierwszy scenariusz zatytułowany „Red Pawn” dla Universal Pictures w 1932 i stworzyła swoja pierwszą sztukę sceniczną „Night of January 16th”, wypuszczoną w Hollywood, a następnie na Broadwayu. Jej pierwsza nowela „We the Living” została ukończona w 1934 roku, ale wielu wydawców ją odrzuciło, aż wreszcie wydawnictwo The Macmillan Company w USA i Cassells and Company w Anglii opublikowały tę książkę w 1936 roku. Była to też najbardziej autobiograficzna ze wszystkich jej powieści, która została zainspirowana latami sowieckiej tyranii.

Następnie wydała krótką, antykolektywistyczną nowelę „Hymn” (1937), ale od 1935 roku pracowała nad stworzeniem swojego wielkiego dzieła jakim była wielostronicowa powieść „Żródło”. Książka osiągnęła wielki sukces i do dzisiaj cieszy się popularnością na całym świecie. Głównym bohaterem jest architekt Howard Roark – Rand zaprezentowała w nim swój pierwszy rodzaj bohatera, którego uchwycenie wizerunku było głównym celem pisma: człowiek idealny, człowiek, który „mógłby być i powinien być”. „Żródło” zostało początkowo odrzucone przez dwunastu wydawców, ale ostatecznie znalazło wsparcie u Boobs-Merrill Company. Kiedy opublikowano je w 1943, w ciągu dwóch lat stało się bestsellerem, a autorska zyskała uznania jako obrończyni indywidualizmu, które towarzyszyło jej prozie już do końca.

Ayn Rand wróciła do Hollywood w 1943 pisząc scenariusz do filmowej adaptacji „Źródła”, ale problemy spowodowane trwającą na świecie wojną spowodowały, że produkcja filmu została przesunięta dopiera na 1948. Poświęcając część swojego czasu pracując jako scenarzysta dla Hal Wallis Productions, pisarka zaczęła pracę nad dziełem swojego życia, najbardziej znaną i jedną z najbardziej poczytnych książek w Ameryce „Atlas zbuntowany”. Pisać zaczęła 1946 roku, ale dopiero w 1951, po przeprowadzce do Nowego Jorku, mogła się całkowicie poświęcić tworzeniu swego opus magmum.

„Atlas zbuntowany” został opublikowany w 1957 roku i był największym osiągnięciem i ostatnim dziełem Rand z zakresu literatury fabularnej. Książka była, opisanym w dramatyczny sposób podsumowaniem całej oryginalnej i nowatorskiej filozofii Rand zwanej obiektywizmem. Autorka w błyskotliwy sposób stworzyła intelektualną, tajemniczą i antyutopijna historię w której zintegrowała swoje spojrzenie na etykę, metafizykę, epistemologię, politykę, ekonomią i stosunki międzyludzkie (w tym seksualne). Przy pomocy fikcyjnej prozy stworzyło całe grono pasjonujących postaci, z których każda utożsamiała w jakimś stopniu zasady postulowanej przez nią myśli. Zasady, który tworzyły te postacie w możliwie największym stopniu indywidualistami, gdyż to właśnie indywidualizm był największym przesłaniem Ayn Rand. Książka jest wybitnym dziełem, które dla wielu ludzi stanowi wyzwolenie i drogowskaz osiągnięcia pełnej wolności. Jest też zdecydowaną, druzgoczącą krytyką systemów socjalistycznych.

W następnych latach Rand zajęła się pisaniem prac naukowych i wykładaniem filozofii obiektywizmu, którą scharakteryzowała jako „filozofia o życiu na Ziemi”. W latach 1962- 1976 publikowała i edytowała swój własny periodyk, a pisane przez nią eseje dostarczyły materiałów do wydania sześciu kolejnych książek na temat obiektywizmu i jego roli w kulturze. Ayn Rand umarła 6 marca 1982 roku w swoim apartamencie w Nowym Jorku.

Każda książka opublikowana przez Ayn Rand jest w ciągłym druku i ciągle znajduje sobie nowych czytelników. Książki Rand każdego roku sprzedawane są w tysiącach kopii, do tej pory zostały rozprowadzone w ponad 25 milionach egzemplarzy. Jej wizja człowieka i filozofia indywidualne egzystencji spowodowały zmiany w sposobie myślenia tysięcy czytelników na całym świecie. Ruch związany z filozofią Ayn Rand cały czas funkcjonuje w Stanach Zjednoczonych i jest skupiony wokół Instytutu Ayn Rand.

Żródło: Strona Instytutu Ayn Rand

Tłumaczenie: Wojciech Mazurkiewicz